‌N-Asetilsistein

CAS Numarası: 616-91-1

Moleküler Formül: C₅H₉NO₃S

Moleküler Ağırlık:163.20

EINECS NUMARASI: ‌211-806-2

Veteriner Hekimlikte Asetilsistein (NAC): Temel Fonksiyonlar, Uygulamalar ve Kılavuzlar

‌

‌I. Temel Mekanizmalar ve Terapötik Etkiler‌

‌1. Detoksifikasyon ve Hepatoproteksiyon‌

‌Asetaminofen (Parasetamol) Zehirlenmesi‌

• ‌Mekanizma‌: Karaciğer nekrozunu önleyerek toksik NAPQI metabolitlerini nötralize etmek için glutatyonu (GSH) yeniler.
• ‌Başvuru‌: Asetaminofen içeren ilaçları (örneğin soğuk algınlığı ilaçları) yutan köpekler/kediler için acil tedavi.

‌Dozaj‌: 70–140 mg/kg IV veya oral yoldan, her 4–6 saatte bir tekrarlanır.

• ‌Etkinlik‌: Zehirlenmeden sonraki 8 saat içinde uygulandığında hayatta kalma oranında > iyileşme.

‌Ağır Metal ve Toksin Temizliği‌

• ‌Şelasyon‌: Sülfidril (-SH) grupları aracılığıyla kurşun/cıvayı bağlar (genellikle EDTA ile birlikte).
• ‌Mikotoksin Detoksu‌: Kanatlılarda aflatoksin B1 kaynaklı karaciğer hasarını azaltır (200 mg/kg NAC ALT'yi oranında düşürür).

‌2. Solunum Yolu Hastalıkları Yönetimi‌

‌Mukolitik ve Balgam Söktürücü Etkiler‌

• ‌Aksiyon‌: Mukus içindeki disülfür bağlarını kırarak viskoziteyi azaltır ve hava akışını iyileştirir.
• ‌Endikasyonlar:
  • ‌Evcil hayvanlar‌: Bronşit, zatürre (öksürük/nefes darlığı).
  • ‌Hayvancılık‌: Bakteriyel/viral solunum yolu enfeksiyonları (örneğin, domuz enzootik pnömonisi).
• ‌Yönetim:
  • Nebulizasyon (%3-5 solüsyon) veya oral (10-20 mg/kg BID).

‌Anti-inflamatuar ve İmmünomodülatör Etkiler‌

• ‌Mekanizma‌: IL-6, TNF-α'yı baskılar ve kronik inflamasyonu hafifletir (örn. atlarda tekrarlayan hava yolu tıkanıklığı).

‌3. Antioksidan ve Anti-stres Özellikleri‌

‌Oksidatif Stres Koruması‌

• ‌Mekanizma‌: Hücre içi GSH'yi artırır, serbest radikalleri temizler ve hücre bütünlüğünü korur.
• ‌Uygulamalar:
  • ‌Kümes hayvanları‌: Isı stresinin azaltılması (Yemdeki 100 mg/kg NAC yumurta üretimini %5-8 oranında artırır.)
  • ‌Su ürünleri yetiştiriciliği‌: Taşımacılık/yüksek yoğunluklu tarım sırasında oksidatif hasarı azaltır.

‌Bağışıklık Güçlendirme‌

• Lenfosit çoğalmasını uyarır ve aşı etkinliğini artırır (örneğin domuz ateşi aşısı).

‌III. Kullanım Önlemleri‌

‌Dozaj Kontrolü:

• Doz aşımı kusma/ishal oluşumuna neden olabilir (özellikle monogastriklerde); hipotansiyonu önlemek için intravenöz infüzyonu yavaşlatın.
• Kanatlılar için NAC solüsyonlarını taze olarak hazırlayın (suda hızlı oksidasyon).

‌İlaç Etkileşimleri:

Oksitleyiciler (örn. potasyum permanganat) veya antibiyotiklerle (örn. penisilin) ​​eş zamanlı kullanımından kaçınılmalı; 2 saat arayla uygulanmalıdır.

‌Mevzuata Uygunluk:

• ‌AB‌: Gıda hayvanlarında kalıntı limitleri ile belirli endikasyonlar (örneğin detoks) için onaylanmıştır.
• ‌Çintakip etmek Veteriner İlaçlarının İdaresine Dair Yönetmelikve çekilme süreleri.

‌IV. Araştırma Gelişmeleri ve Potansiyel Kullanımlar‌

• ‌Antiviral Yardımcı Madde‌: PRRSV replikasyonunu in vitro engeller (50 μM etkili konsantrasyon).
• ‌Üreme Sağlığı‌: Boğalarda semen kalitesini artırır (sperm hareketliliğinde artış).

‌V. Özet‌

Asetilsistein, veteriner hekimliğinde temel bir taş görevi görürdetoks, antioksidan desteği ve solunum bakımı‌, zehirlenme acil durumlarını, kronik hastalıkları ve çevresel stres faktörlerini ele alır. Güvenli ve etkili uygulama, türlere özgü dozajlama, düzenlemelere uyum ve özel terapötik stratejiler gerektirir.